"مهرگان" نمادی از آیین های پاک ایرانیان باستان

به گزارش خبرنگار مهر در گرگان، این آیین که یادآور فرهنگ و سنت غنی ایرانیان بوده هم اکنون در هفته پایانی ماه مهر برگزار می شود تا پیوندی استوار بین نسل جدید با آداب و سنن دیرپای این دیار برقرار کند.

مهرگان، نمادی از روز رستاخیز، درعهد باستان به مدت پنج قرن آیین رسمی ایران زمین بوده است و در کتیبه های دوران هخامنشی از این آیین دیرپای نام برده شد و تصاویر و نقش پای برجسته تخت جمشید، حکایت از مراسم بزرگی دارد که نمودار آوردن هدایا و خراج از ولایات زیرنفوذ به دربار هخامنشی است.

هرچند آیین زرتشت، آیین یکتاپرستی و دورماندن از پلشتی ها است، اما اوستا ستایش مهر را همسان و همسنگ اهورا مزدا قرار داده است. در این آیین، مهر دارنده دشتهای فراخ و نگاهبان سرزمین های آریایی توصیف شده و از گردونه های زیبا، اسبان تیزتک و گوشهای شنوا و چشمان بینا برخوردار است.

جایگاه مهر به وسعت سراسر زمین تعریف شده و سرود پای مهریشت، این ایزد را صاحب هزار گوش شنوا و هزار چشم بینا توصیف کرده است. در تقویم اوستایی فقط دو فصل وجود داشته، " تابستان بزرگ و زمستان بزرگ"  و مهرگان بدون تردید در آغاز زمستان بزرگ قرار داشته است.

بنا به نوشته کتاب "بندهش" که به زبان پهلوی نوشته شده، تابستان 210 روز و زمستان 115 روز بوده است و در تقویم دوره ساسانی، چهار فصل "داشت، وهار، هامین، پاییز و زمستان" وجود داشت که ایرانیان در آغاز فصل بهار و پاییز جشن بزرگ به پا می کردند.

یک کارشناس و محقق در این زمینه به خبرنگار مهر افزود: جشن مهرگان با جشن نوروز باستان همسنگ بوده و بر اساس نوشته های تاریخی، آراسته شدن این جشن به آداب و رسوم مذهبی به منظور بقای این آثار فرهنگی عهد باستان بوده است.

محمد جمالی افزود: "باربد" موسیقی دان بزرگ عهد باستانی در میان آثار موسیقی خود در ردیف بیست و یکم "مهرگانی" را ذکرکرده که این روز یادآور واقعه تاریخی و حماسه ای بزرگ بوده که از آن به عنوان "رام روز" نیز نام برده شده است.

وی اظهار داشت: روز بیست و یکم مهرماه "رام روز" و مهرگان بزرگ، آن روزی است که "فریدون فرخ" بر" ضحاک" برتری یافت و او را در کوه دماوند زندانی ساخت.

وی خاطرنشان کرد: مهرگان روز رهایی ایرانیان به وسیله فریدون و کاوه آهنگر با یاری و مدد مردم مظلوم آن زمان بوده است و نیز روز بر تخت نشستن فریدون است.

به گفته جمالی، بردن خراج و مالیات به دربار پادشاه وقت از جمله رسوم جشن مهرگان بوده که در تخت جمشید نقش برجسته از تمام ملل تحت فرمان دیده می شود که هریک نمونه هایی از محصول ولایات را به دربار می برند.

این محقق بیان داشت: در چنین روزی برخی از زندانیان آزاد و عفو می شدند و قبل از عفو در جشن مهرگان شرکت می کردند و مشمول عفو پادشاه قرار می گرفتند.

وی یادآور شد: پس از سقوط ساسانیان بیشتر جشن های ملی از یاد و خاطره ها محو شدند اما جشن های نوروز و مهرگان به دلیل آنکه از پوشش دینی بهره مند بودند همچنان برگزار می شد.

وی افزود: به رغم دیدگاه های مختلفی که درباره جشن مهرگان وجود دارد، این آیین هم اکنون در برخی از نقاط ایران زمین از جمله یزد، کرمان، بسیاری از مناطق زرتشی نشین کشور و برخی روستاهای شمال ایران برگزار می شود.

به باور او، برگزاری این آیین،  یادآور شکوه عهد و پیمان ایرانیان به فرهنگ غنی ایرانی و اسلامی این مرز و بوم کهن است که باید پاس داشته شود.

هفته آخر ماه مهر مصادف با جشن مهرگان در ایران باستان بوده است و امروز آخرین روز از این هفته، از این رو این آیین در این ایام در برخی نقاط کشور گرامی داشته می شود.